عمل بای پس معده چگونه مسیر زندگی شما را برای همیشه تغییر می دهد؟

در میان تمام جراحی های باریاتریک، عمل بای پس معده هنوز هم جایگاه ویژه ای دارد. بسیاری از جراحان لاغری آن را بهترین روش لاغری می دانند. چرا؟ چون فقط معده را کوچک نمی کند، بلکه سیستم گوارش شما را مهندسی مجدد می کند. این عمل برای کسانی است که می خواهند تیر خلاص را به چاقی و بیماری های همراهش مثل دیابت بزنند. اینجا و در این مقاله می خواهیم خیلی ساده و خودمانی ببینیم که در این عمل چه اتفاقی می افتد و زندگی بعد از آن چه شکلی است.

در اتاق عمل چه بلایی سر سیستم گوارش شما می آید؟

بگذارید اینطور شروع کنیم که در عمل بای پس معده، پزشک جراح دو تغییر بزرگ و اساسی در اندام های داخلی شما ایجاد می کند. این روش کمی پیچیده تر از اسلیو است اما قدرت بسیار بیشتری دارد:

اولین کاری که جراح لاغری انجام می دهد تقسیم کردن معده شماست…

پزشک جراح لاغری با منگنه های پیشرفته، معده بزرگ شما را به دو قسمت تقسیم می کند. قسمت بالایی تبدیل به یک کیسه خیلی کوچک می شود. این کیسه تقریباً اندازه یک گردو یا یک تخم مرغ کوچک است. از این به بعد غذای شما فقط وارد همین کیسه کوچک می شود. بخش بزرگتر معده در شکم می ماند و هیچ غذایی دریافت نمی کند اما زنده است و آنزیم ترشح می کند.

تغییر دوم مربوط به روده هاست …

جراح قسمتی از روده باریک را می برد و آن را مستقیماً به آن کیسه معده کوچک وصل می کند. با این کار غذا وارد کیسه کوچک می شود و مستقیم می رود توی روده میانی. یعنی غذا اصلا وارد معده بزرگ و قسمت اول روده نمی شود. به زبان ساده تر غذا مسیر اصلی را میان بر می زند یا همان “بای پس” می کند.

این جراحی از سه طریق مختلف باعث لاغری شدید شما می شود

خیلی از عمل ها هستند فقط جلوی خوردن را می گیرند. اما جراحی بای پس معده با یک استراتژی سه جانبه به جنگ چربی ها می رود. این سه مکانیسم (که مستقیما مزایای عمل بای پس معده هستند) دست به دست هم می دهند تا شما به وزن ایده آل برسید:

1. شما با محدودیت شدید در حجم غذا مواجه می شوید

این اولین چیزی است که بعد از عمل بای پس معده حس می کنید. معده جدید شما خیلی خیلی کوچک است. شما با خوردن تنها چند قاشق غذا کاملاً سیر می شوید. فضای فیزیکی معده اجازه پرخوری را به شما نمی دهد. اگر بخواهید بیشتر از ظرفیت بخورید دردتان می گیرد. این ویژگی به شما یاد می دهد که لقمه هایتان را بشمارید و آرام غذا بخورید.

2. جذب کالری ها در بدن شما تا حد زیادی کم می شود

این همان اثر تغییر مسیر روده است. غذا قسمت اول روده باریک را دور می زند. این قسمت دقیقا همان جایی است که بیشترین کالری و چربی غذا جذب بدن می شود. وقتی غذا از اینجا رد نمی شود، بدن فرصت کمتری برای جذب کالری دارد. یعنی حتی اگر یک غذای پرکالری بخورید، تمام آن جذب بدن نمی شود و دفع می گردد.

3. تغییرات هورمونی اشتهای شما را سرکوب می کند

با تغییر مسیر غذا به وسیله عمل بای پس معده، ترشح هورمون های گرسنگی مثل “گرلین” به شدت کم می شود. در عوض ترشح هورمون های سیری بالا می رود. خیلی از بیماران می گویند بعد از عمل آن ولع همیشگی و گرسنگی های کاذب شان ناپدید شده است. انگار مغزتان هم مثل معده تان جراحی می شود.

آیا شما کاندید مناسبی برای انجام بای پس هستید؟

ببینید این عمل به معنای واقعی کلمه قدرتمند است اما برای همه مناسب نیست. جراحان لاغری معمولاً بر اساس عادت های غذایی و پرونده پزشکی شما تصمیم می گیرند. اما به طور کلی سه گروه از افراد بهترین نتیجه را از این عمل می گیرند:

دسته اول کسانی هستند که ریزه خواری شدید دارند و عاشق شیرینی هستند..

این ها در اصل کسانی هستند که حجم غذایشان زیاد نیست اما مدام در حال ناخنک زدن به شیرینی و شکلات هستند. این افراد با عمل اسلیو ممکن است شکست بخورند چون شیرینی راحت از معده اسلیو رد می شود. اما در عمل بای پس معده، خوردن قند زیاد باعث ایجاد حال بد می شود که مثل ترمز عمل می کند.

دسته دوم بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند…

تحقیقات نشان می دهد که بای پس معده اثر درمانی عجیبی روی دیابت دارد. بسیاری از بیماران چند روز بعد از عمل قندشان تنظیم می شود. حتی قبل از اینکه وزن زیادی کم کنند نیازشان به انسولین قطع می شود. این عمل در واقع یک جراحی متابولیک برای درمان دیابت است.

دسته سوم کسانی هستند که رفلاکس شدید معده دارند

اگر همیشه ترش می کنید و اسید معده گلویتان را می سوزاند، بای پس نجات تان می دهد. باید بدانید که عمل اسلیو فشار داخل معده را بالا می برد و رفلاکس را بدتر می کند. اما بای پس معده بهترین درمان جراحی برای رفلاکس در افراد چاق است.

تفاوت بای پس کلاسیک و مینی بای پس در چیست؟

شاید اسم مینی بای پس را هم شنیده باشید. هدف هر دو عمل یکی است اما روش انجامشان فرق دارد. در بای پس معده کلاسیک (Roux-en-Y)، جراح لاغری دو پیوند (آناستوموز) بین روده و معده ایجاد می کند. این روش قدیمی تر و پیچیده تر است اما استانداردی بسیار قوی دارد.

از این طرف در مینی بای پس (OAGB) داستان کمی فرق دارد:

• فقط یک پیوند ایجاد می شود
• زمان عمل کوتاه تر است
• و پیچیدگی کمتری دارد.
• قدرت لاغرکنندگی مینی بای پس گاهی حتی بیشتر است چون طول روده بیشتری را دور می زند.

ولی خب مینی بای پس یک ایراد دارد و آن احتمال رفلاکس صفرا به معده است. جراح بر اساس شرایط آناتومی و سبک زندگی شما تصمیم می گیرد کدام روش برایتان امن تر است.

جدول مقایسه کامل عمل بای پس و اسلیو معده

خیلی ها سر دو راهی اسلیو و بای پس می مانند. جدول زیر تفاوت های این دو عمل بسیار موثر لاغری را خیلی ساده و شفاف نشان می دهد تا راحت تر تصمیم بگیرید.

معیار مقایسه	عمل بای پس معده	عمل اسلیو معده
مکانیسم لاغری	کوچک شدن معده + کاهش جذب مواد غذایی	فقط کوچک شدن حجم معده
تأثیر روی دیابت	اثر درمانی بسیار سریع و قدرتمند	اثر مثبت دارد اما ضعیف تر است
خوردن شیرینی	باعث حال بدی (دامپینگ) می شود	واکنشی ندارد (خطر چاقی مجدد دارد)
رفلاکس معده	رفلاکس را کامل درمان می کند	ممکن است رفلاکس را بدتر کند
نیاز به ویتامین	مصرف مکمل تا آخر عمر حیاتی و اجباری است	نیاز کمتری دارد اما همچنان لازم است
مدت جراحی	طولانی تر و پیچیده تر است	کوتاه تر و ساده تر است
بازگشت پذیری	سخت است اما امکان برگشت به حالت قبل هست	غیرممکن است (چون معده بریده شده)

عوارض عمل جراحی بای پس معده چیست؟

هیچ عمل جراحی بدون ریسک نیست و صداقت حکم می کند که اینجا برخی از عوارض عمل بای پس معده را برای شما لیست کنیم:

مهم ترین چالش این عمل نیاز دائمی به ویتامین هاست…

چون آن قسمت از روده که کارش جذب ویتامین بود از مدار خارج شده است. بدن شما در جذب این موارد تنبل می شود:

• آهن
• کلسیم
• و ویتامین B12
• و سایر مواد معدنی و ویتامینی

این یعنی شما باید:

• تا آخر عمر هر روز مولتی ویتامین بخورید.
• باید سالی دو بار آزمایش خون بدهید و به متخصص نشان دهید

و اگر در این کار کوتاهی کنید دچار کم خونی، پوکی استخوان و ضعف اعصاب می شوید.

نشتی از محل بخیه ها هم یکی از خطرات روزهای اول است

شاید مهم ترین مورد از عوارض عمل بای پس معده مین خطر نشبت باشد. که البته در دستان یک جراح ماهر این ریسک زیر یک درصد است. علائمش نیز معمولاً درد شدید شکم و تب است. فتق داخلی هم یکی از عوارض نادر بای پس است که ممکن است ماه ها یا سال ها بعد رخ دهد که با یک جراحی ساده رفع می شود.

ریزش موی موقتی هم تقریباً در تمام کسانی که عمل می کنند دیده می شود.

این عارضه بین ماه سوم تا ششم بعد از عمل اتفاق می افتد. دلیلش شوک ناشی از لاغری سریع است، نه خود عمل. نگران نباشید چون این موها دوباره رشد می کنند و پرپشت می شوند. مصرف پروتئین کافی و زینک به کنترل این وضعیت کمک می کند.

داستان سندروم دامپینگ بعد از بای پس چیست و چرا نباید از آن بترسید؟

یکی از ویژگی های خاص زندگی بعد از جراحی بای پس معده، پدیده ای به نام سندروم دامپینگ است. اسمش ترسناک است اما در واقع یک مکانیسم دفاعی بدن است و اینطور عمل می کند:

• اگر شما بعد از عمل غذای خیلی شیرین یا خیلی چرب بخورید، این غذا با سرعت وارد روده می شود.
• روده شوکه می شود و بدن واکنش نشان می دهد. علائمی مثل تهوع، سرگیجه، تپش قلب و عرق سرد سراغ تان می آید.

شاید فکر کنید این یک عارضه بد است ولی نیست!!!!

 دامپینگ در واقع بهترین پلیس داخلی شماست. دامپینگ مثل یک ناظم سخت گیر عمل می کند. هر بار بخواهید رژیم را بشکنید و بستنی یا شیرینی بخورید شما را جریمه می کند. همین ترس از حال بدی باعث می شود بیماران بای پس خیلی بهتر از بقیه جلوی هوس شیرینی را بگیرند. این ویژگی باعث می شود کاهش وزن شما پایدارتر باشد.

زندگی شما بعد از انجام عمل چه تغییراتی می کند؟

بعد از عمل بای پس معده شما وارد یک دنیای جدید می شوید. ماه اول سخت ترین ماه است چون فقط مایعات و پوره می خورید. اما بعد از آن:

• کاهش وزن سریع و هیجان انگیز شروع می شود. هر روز روی ترازو می روید و عددهای کمتری می بینید.
• خیلی زود متوجه می شوید زانو دردتان خوب شده است.
• دیگر شب ها خروپف نمی کنید.
• اگر انسولین می زدید، احتمالا دکترتان آن را قطع می کند.
• لباس هایی که سال ها آرزوی پوشیدنشان را داشتید اندازه تان می شود. اعتماد به نفس تان برمی گردد.

و …

اما یادتان باشد که جراحی روی معده انجام شده نه روی مغز شما….

به عبارت ساده تر این عمل خودش به تنهایی جادو نمی کند، فقط یک ابزار قوی به شما می دهد تا اصولی وزن کم کنید. اگر بعد از یکی دو سال دوباره ریزه خواری کنید یا ورزش نکنید، معده دوباره جا باز می کند و خب وزن تان ممکن است برگردد. فراموش نکنید که جراحی بای پس معده یک شروع دوباره برای کسی هست که تصمیم قطعی برای داشتن یک زندگی سالم گرفته باشد، نه کسی که بدون هیچ آمادگی فقط دنبال معجره هست.

هزینه عمل بای پس معده چقدر است؟

هزینه عمل بای پس معمولاً کمی بیشتر از اسلیو است. مثلا اگر اسلیو 120 میلیون است، هزینه بای پس معده می تواند 150 میلیون تومان باشد. دلیلش هم تجهیزات مصرفی بیشتر و طولانی بودن زمان اتاق عمل است. هزینه عمل بای پس معده شامل این موارد می شود:

• دستمزد جراح
• هزینه بیمارستان
• هزینه دستگاه های منگنه زنی (استاپلر)
• تیم بیهوشی
• اتاق عمل
• داروهای مصرفی
• و …

البته اگر شاخص توده بدنی (BMI) شما بالای ۴۰ باشد، اکثر بیمه های پایه و تکمیلی بخشی از هزینه را پوشش می دهند. چون این عمل درمانی محسوب می شود نه زیبایی. بنابراین حتما قبل از عمل با بیمه خودتان چک کنید.

سوالات کوتاه و پرتکرار بیماران در خصوص عمل بای پس معده

معده جدید من دوباره گشاد می شود و به حالت قبل برمی گردد؟

معده خاصیت ارتجاعی دارد و کمی جا باز می کند چرا؟ تا بتوانید راحت تر غذا بخورید. اما هرگز، تاکید می کنم هرگز به اندازه غول پیکر قبلی برنمی گردد. مگر اینکه خودتان با پرخوری زیاد به آن فشار بیاورید.

آیا بعد از بای پس معده می توانم حامله شوم؟

بله و اتفاقاً قدرت باروری شما خیلی بیشتر می شود. اما پزشکان اصرار دارند حداقل ۱۸ ماه تا ۲ سال صبر کنید.

جای بخیه ها روی شکمم می ماند و زشت می شود؟

این عمل به روش لاپاراسکوپی انجام می شود. یعنی شکم پاره نمی شود و فقط ۵ تا سوراخ کوچک ایجاد می کنند. جای این سوراخ ها بعد از چند ماه خیلی کم رنگ می شود و به چشم نمی آید.

چند روز باید در بیمارستان بستری باشم؟

معمولاً ۴۸ ساعت یا همان دو شب در بیمارستان می مانید. بعد از اینکه جراح مطمئن شد حالتان خوب است و نشتی ندارید، مرخص می شوید.

اگر پشیمان شدم راه برگشتی هست؟

بای پس کلاسیک روی کاغذ قابل برگشت است چون معده دور ریخته نشده است. اما عمل برگشت بسیار سخت و پیچیده است. پس باید با اطمینان کامل تصمیم بگیرید و به فکر برگشت نباشید.